هوش مصنوعی چیست؟ آیا خطرناک است؟
نویسنده، شیونا مک کالوم
شغل، بیبیسی
۳ تیر ۱۴۰۲ – ۲۵ ژوئن ۲۰۲۳
تکنولوژی هوش مصنوعی به‌سرعت در حال پیشرفت و تغییر دادن جنبه‌های فراوانی از زندگی مدرن است. بااین‌وجود عده‌ای از متخصصان نگرانند که این تکنولوژی ممکن است برای مقاصد خطرناک به‌کاربرده شود و همچنین شغل‌های بسیاری را در معرض خطر قرار دهد.
هوش مصنوعی چیست و چطور کار می‌کند؟
هوش مصنوعی به کامپیوتر اجازه می‌دهد طوری که انگار انسان است فکر کند و واکنش نشان بدهد. می‌توان داده‌های فراوانی به کامپیوترها داد و آن‌ها را آموزش داد تا الگوهای تکرارشونده را تشخیص بدهند تا بتوانند پیش‌بینی کنند، مشکلات را حل کنند و حتی از اشتباهات خود درس بگیرند.
هوش مصنوعی علاوه بر داده بر الگوریتم‌ها متکی است. الگوریتم فهرستی از قوانین است که باید حتماً در ترتیب درست رعایت شوند تا بتوان کار یا دستور خاصی را عملی کرد. این تکنولوژی در دستیارهای مجازی صوتی مانند سیری و آلکسا به‌کاررفته است. همین تکنولوژی است که در اسپاتیفای، یوتیوب و بیبیسی آی پلیر به شما برنامه‌هایی که ممکن است برایتان جالب باشد و بخواهید ببینید و گوش بدهید را پیشنهاد می‌دهد و به فیس بوک و توییتر کمک می‌کند اخبار متناسب را در فید در کدام کاربر قرار دهند.
هوش مصنوعی به فروشگاه مجازی آمازون در تجزیه و تحلیل عادت‌های خرید مشتری‌ها کمک می‌کند تا بتواند خریدهای آینده آن‌ها را پیش‌بینی کند. آمازون از همین تکنولوژی برای شناختن توصیه‌ها و نظرهای جعلی که در آن منتشر می‌شود کمک می‌گیرد.
چت جی بی تی و مای ای آی در اسنپ چت چه کار می‌کنند؟
چت جی بی تی و مای ای آی در اسنپ چت دو برنامه و اپلکیشن قدرتمند متکی بر هوش مصنوعی هستند که در ماه‌های اخیر بسیار محبوب شده‌اند. آن‌ها نمونه‌ای ازآنچه بانام هوش مصنوعی مولد شناخته می‌شوند، هستند. این نوع هوش مصنوعی الگوها و ساختارهایی در حجم فوق‌العاده زیادی از داده را ردیابی می‌کند و با کمک آن محتوای جدید و منحصربه‌فرد تولید کند که وقتی با آن مواجه می‌شوید به نظر می‌رسد ساخته دست انسان است.
هوش مصنوعی به برنامه کامپیوتری دیگری که به آن چت بات میگویند جفت شده است که می‌تواند با انسان توسط پیام‌های نوشتاری صحبت کند. این اپلیکیشن ها می‌توانند به سؤال‌ها جواب دهند، داستان بگویند و کدهای کامپیوتری بنویسند. اما هردوی این برنامه‌ها گاهی جواب‌های نادرست به مصرف‌کنندگان می‌دهند و می‌توانند سوگیری‌هایی که در داده‌های اولیه وجود داشته است را مانند جنسیت گرایی و نژادپرستی را بازتولید کنند.
چرا منتقدان نگران هستند که هوش مصنوعی می‌تواند خطرناک باشد؟
در شرایطی که قوانین بسیار کمی برای کنترل هوش مصنوعی وجود دارد، کارشناسان هشدار داده‌اند که رشد سریع این تکنولوژی می‌تواند خطرناک باشد. بعضی حتی پیشنهاد داده‌اند تحقیقات در این زمینه باید معوق شود.
در ماه مه، جفری هینتون که به‌عنوان پدرخوانده هوش مصنوعی شناخته می‌شود از شغل خود در گوگل استعفا داد. او هشدار داد که چت بات ها به‌زودی از انسان‌ها هوشمندتر خواهند شد. کمی بعد در همان ماه، مرکز امنیت هوش مصنوعی در ایالات‌متحده آمریکا بیانیه‌ای منتشر کرد که صدها متخصص بالا رتبه فناوری از آن حمایت کرده بودند. آن‌ها در این بیانیه اظهار کردند که هوش مصنوعی می‌تواند برای تولید اطلاعات جعلی به‌کاربرده شود و به‌این‌ترتیب جوامع را در معرض خطر و تزلزل قرار دهد. به نظر آن‌ها در بدترین سناریوی ممکن، ماشین‌ها ممکن است تا آنجا هوشمند شوند که بتوانند کنترل همه امور را دست بگیرند و این امر می‌تواند به انقراض بشر بیانجامد.
مارگارت وستاگر، مدیر بخش رقابت فناوری اتحادیه اروپا می‌گوید حصارهایی لازم است تا بتوان از بزرگ‌ترین خطرهای ناشی از هوش مصنوعی جلوگیری کرد. بااین‌وجود مدیر بخش فناوری اتحادیه اروپا، مارگارت وستاگر به بیبیسی گفت قابلیت‌ها هوش مصنوعی در گسترش سوگیری و شدت بخشیدن به تبعیض بسیار نگران‌کننده است.
خانم وستاگر خصوصاً نگران نقش تعیین‌کننده هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌هایی است که می‌تواند کیفیت و شرایط زندگی مردم را تحت تأثیر قرار بدهد مانند درخواست وام. او همچنین گفت قطعاً خطر اینکه هوش مصنوعی برای تأثیر گذاشتن بر روند انتخابات هم به کار رود، جدی است. اما مارتا لین فاکس یکی دیگر متخصصان پیشرو درزمینهٔ فناوری می‌گوید ما نباید زیاد درباره خطرهای هوش مصنوعی هول شویم. او خواستار برقرار شدن گفتگوهای عقلانی و منطقی درباره قابلیت‌های هوش مصنوعی است.
در حال حاضر چه قانون‌های برای هوش مصنوعی وجود دارد؟
دولت‌های سراسر جهان در حال کلنجار رفتن با نحوه قانونمند کردن هوش مصنوعی هستند. اعضای پارلمان اروپا به تازگی به تصویب یک چهارچوب قانونی برای هوش مصنوعی رأی مثبت داده‌اند. این چهارچوب مجموعه‌ای از قوانین مشخص و سخت برای هوش مصنوعی تنظیم خواهد کرد که شرکت‌ها باید آن را رعایت کنند. مارگارت وستاگر می‌گوید: این «حصار» ها از خطرهای بزرگی که ممکن است هوش مصنوعی ایجاد کند، جلوگیری خواهند کرد. این بسته قوانین که قرار است از سال ۲۰۲۵ عملی شوند، نرم‌افزارها و اپلکیشن های هوش مصنوعی را بر اساس خطری که ممکن است برای مصرف‌کننده ایجاد کنند، دسته‌بندی می‌کنند. مثلاً بازی‌های ویدئویی که باهوش مصنوعی ساخته می‌شوند یا فیلترهایی برای تشخیص ایمیل‌های اسپم نصب می‌شوند جز کم‌خطرترین دسته خواهند بود.
نرم‌افزارهای پرخطرتر آن‌هایی هستند که امتیازهای اعتباری افراد تخمین می‌زنند و می‌توانند در اینکه کسی بتواند وام برای خرید خانه بگیرد یا نه تأثیرگذار باشند. این برنامه‌ها قانون‌های سخت‌گیرانه‌تری خواهند داشت. این قوانین در بریتانیا به اجرا گذاشته نخواهند شد. بریتانیا قرار است در ماه مارس برنامه و دورنمای خود برای هوش مصنوعی را اعلام کند.
در بریتانیا ایجاد یک ارگان اختصاصی برای تنظیم مقررات هوش مصنوعی رد شد و به‌جای آن قرار بر این است که ارگان‌های موجود هرکدام مسئول نظارت بر هوش مصنوعی باشند. اما خانم وستاگر می‌گوید قانونمند کردن و نظارت بر هوش مصنوعی باید امری جهانی باشد و می‌خواهد در میان کشورهای هم‌فکر در این زمینه همکاری ایجاد کند.
قانون‌گذاران ایالات‌متحده آمریکا هم در مورد اینکه قوانین موجود توانایی کنترل هوش مصنوعی رادارند یا نه ابراز نگرانی کرده‌اند. هم‌زمان چین قرار است از کمپانی ها بخواهد هر جا که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند به کاربران خود اطلاع دهند.
چه شغل‌هایی به خاطر هوش مصنوعی درخطر هستند؟
هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که جهان مشاغل را دگرگون کند و همین این سؤال را پیش کشیده است که چه شغل‌هایی قرار است از بین بروند. بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در گزارش اخیر خود گفته است هوش مصنوعی می‌تواند تا ۳۰۰ میلیون شغل تمام‌وقت در جهان را از بین ببرد زیرا بسیار از این کارها به شکل اتوماتیک انجام خواهد شد. این تعداد معادل است با یک‌چهارم تمام‌کاری که انسان‌ها در اروپا و ایالات‌متحده آمریکا انجام می‌دهند.
این گزارش به مجموعه‌ای از صنایع و شغل‌های اشاره می‌کند که می‌توانند تحت تأثیر قرار بگیرند. ازجمله کارهای دفتری، شغل‌های حقوقی، معماری و شغل‌های مدیریتی. این گزارش در ضمن به منفعتی که هوش مصنوعی برای بخش دیگری از کسب‌وکارها خواهد داشت اشاره می‌کند و می‌گوید هوش مصنوعی می‌تواند درآمد سرانه جهان را تا ۷ درصد افزایش دهد.
بعضی حوزه‌های پزشکی و علوم از همین‌الان شاهد منفعت ناشی از هوش مصنوعی هستند. پزشکان از این تکنولوژی برای تشخیص سرطان پستان استفاده می‌کنند و دانشمندان از آن برای تولید آنتی‌بیوتیک‌های جدید بهره می‌برند.