گُندیشاپور شهر دانشگاهی باستان
«گُندی شاپور» شهری باستانی از دوره ساسانی است؛ این شهر دانشگاهی و بینالمللی جهان باستان از آن مشهور شده که بیمارستانی بزرگ و کتابخانهای عظیم داشته است.
شهر جندیشاپور (گندی شاپور) یکی از مهمترین شهرهای دوره ساسانی توسط شاپور اول در نزدیکی رود کارون ایجاد گردید. بعدها انوشیروان در شهر مدرسه، مرکز تحصیل طب و فلسفه، و بیمارستان بزرگ و نامدار جندیشاپور را تأسیس کرد. وی از وجود استادان مسیحی خود برای تأسیس مدرسهی جندیشاپور استفاده کرد که بعد از بسته شدن مدارس فلسفی یونانی به فرمان امپراتور رم به آنجا گریخته بودند. دانش پزشکی ایران، یونان، هند نزد پزشکان برتر آن روزگار که در این دانشگاه گرد آمده بودند با یکدیگر تلفیق شد و با عنوان روش پزشکی گندیشاپوری به جهان ارایه شد.
معماری شهر جندیشاپور تلفیقی از معماری تمدنهای دوره باستان است؛ و بر روی اصول معماری یونانی بهویژه سبک معماری هیپوداموس شکلگرفته است که عبارت است از طرح مستطیل شهرسازی با خیابانهای مستقیم و چهارراههای منظم و کوچههای موازی بهگونهای که بافت شهر شباهتی به یک صفحه شطرنج و اردوگاههای رومی داشته باشد. با ساخت شهر و دانشگاه جندیشاپور شهرت جندیشاپور به اوج درجه خود رسید و تا دوران خلفای عباسی ادامه یافت. در آن دوران، هارونالرشید به پسر بختیشوع دستور داد که بیمارستانی شبیه بیمارستان جندیشاپور در بغداد برپا کند. جندیشاپور از قرون سوم و چهارم ه.ق که بر اهمیت بغداد افزوده شد، بهتدریج رونق خود را از دست داد. امروزه میتوان خرابههای این شهر باستانی را در اطراف شهرستان دزفول مشاهده کرد.
ازجمله اتفاقات تاریخی مهم پیش از ورود اسلام در شهر جندیشاپور میتوان به دار آویخته شدن مانی پیامبر ایرانی اشاره کرد.
روایتهای متنوعی در مورد طریقهی نامگذاری شهر جندیشاپور بر اساس کتابهای گوناگون وجود دارد. یکی از روایتهای جالب و افسانه مانند در کتاب «اخبارالحکما» آمده است. بدین شرح که بعد از غلبهی شاپور بر والریانوس و تصاحب دختر وی، شاپور دلباختهی شاهزاده رومی میشود. به همین منظور دستور ساخت شهر جندیشاپور را به هیئت قسطنطنیه میدهد تا این شهر را به او پیشکش کند.
پژوهشگر: سودابه مجاوری
تصویربردار: حسن اسدی، مهدی موسوی
صدابردار: مهدی موسوی
صداگذار: حسین مافی
تدوینگر: سودابه مجاوری
نویسنده گفتار متن: سودابه مجاوری
گوینده متن: مهتاب کرامتی، امین تارخ
عکاس: مهدی موسوی
تهیه کننده: سودابه مجاوری
تهیه شده در مرکز سیمای خوزستان