چینیها اولین میمون رزوس را شبیهسازی کردند
اولین میمون رزوس شبیهسازی شده
بیبیسی، ۲۸ دی ۱۴۰۲ – ۱۸ ژانویه ۲۰۲۴
محققان چینی موفق شدهاند اولین میمون رزوس را کلون یا شبیهسازی کنند. این میمون به دلیل تشابه زیاد فیزیولوژیاش با انسان بهطور گسترده در تحقیقات پزشکی بهکاربرده میشود. میمونهای شبیهسازیشده در آزمایشگاه میتوانند مراحلی از تحقیقات پزشکی مانند تست کردن داروها را تسریع کنند. تشابه موبهموی ژنتیکی این حیوانها، جوابهای قطعیتری در مراحل آزمایشی در اختیار قرار میدهد. تلاشهای قبلی برای کلون کردن میمون رزوس یا به تولد منجر نشده بود و یا اینکه حیوان چند ساعت بعد از تولد مرده بود. یکی از گروههای حمایت از حیوانات گفته است آن ها از این پیشرفت جدید بسیار نگران هستند .
پستانداران به دنبال تولیدمثل جنسی، فرزندانی به دنیا میآورند که دارای ترکیبی از ژنهای پدر و مادرشان هستند. در کلون کردن یا شبیهسازی، با استفاده از تکنیکهایی تلاش میشود کپی برابر اصلی از ژنهای یک موجود تولید شود. مشهورترین حیوان شبیهسازیشده، گوسفندی به نام دالی بود که در سال ۱۹۹۶ کلون شد. دانشمندان سلولهای پوست یک گوسفند را دوباره برنامهریزی کردند و از آنیک جنین ساختند. جنین درواقع حاوی سلولهای اولیهای است که هرکدام از ارگانهای داخلی بدن میتواند از آنها شکل بگیرد. این سلولهای جنینی بعد از آن در داخل رحم مادر غیر خونی دالی قرار داده شدند.
آنطور که این دانشمندان چینی در مقاله نشریه نیچر توضیح دادهاند، آنها هم همین کار را تکرار کردهاند اما این بار با میمون رزوس. آنها میگویند این میمون کلون شده برای بیش از دو سال سلامت بوده و این نشان میدهد فرآیند شبیهسازی آنها موفق بوده است. دکتر فالونگ لو از دانشگاه آکادمی علمی چین به اخبار بیبیسی گفت: «همه به خاطر این نتیجه موفقیتآمیز از شادی در پوست نمیگنجیدند.»
ژونگ-ژونگ، میمونی از نوع ماکاک است که شبیه سازی شده
اما سخنگوی انجمن سلطنتی جلوگیری از آزار حیوانات بریتانیا (آر اس پی سیای) میگوید به نظر این انجمن آزار و رنجی که در این فرآیند به حیوانات میرسد بسیار فراتر از هر نوع منفعت سریعی است که عاید انسانهای بیمار میشود.
میمونهای روزس در جنگلهای آسیا زندگی میکنند و جمعیت آنها در افغانستان، هند، تایلند، ویتنام و چین بیشتر است. آنها معمولاً در آزمایشهایی برای مطالعه عفونتها و دستگاه ایمنی مورداستفاده قرار میگیرند. اولین میمونهای ماکاک در سال ۲۰۱۸ کلون شدند اما میمونهای رزوس برای مطالعات علمی ترجیح داده میشوند زیرا از جهت ژنتیکی به انسانها شباهت بیشتری دارند.
یکی از مشکلاتی که در برنامهریزی مجدد سلولهای بالغ و تبدیل آنها به سلول جنینی وجود دارد این است که در بیشتر مواقع در برنامهریزی مجدد اشتباههایی پیش میآید و تعداد کمی از این جنینها به دنیا میآیند و تعداد بسیار کمتری از آنها سالم به دنیا میآیند. رقمی معادل بین ۱ تا ۳ درصد در پستانداران. این فرآیند در مورد میمونهای رزوس بسیار سختتر هم بوده است و تا دو سال قبل که این تیم موفقیت به دست آورند، هیچ تولدی صورت نگرفته بود.
آنها متوجه شدند دلیل ناموفق بودن تلاشهای قبلی برای شبیهسازی میمون رزوس این بوده است که جفت – که وظیفه آن رساندن اکسیژن و مواد مغذی به جنین در حال رشد است- بهدرستی برنامهریزی نشده بود و همین باعث میشد که جنین به شکل طبیعی و مناسب رشد نکند.
دالی گوسفندی است که سالها پیش با شبیه سازی متولد شد
دانشمندان برای حل این مشکل از این روش استفاده کردند: آنها تصمیم گرفتند از آن بخش جنین کلون شده که در بارداری تبدیل به جفت میشود استفاده نکنند (قسمت خارجی جنین). آنها سلولهای داخلی را جدا کردند. این سلولها بهمرور تبدیل به بدن حیوان میشوند. دانشمندان این سلولها را به داخل یک جنین کلون نشده تزریق کردند که امیدوار بودند بتواند به یک جفت سالم تبدیل شود.
دانشمندان در این مسیر از ۱۳ جنین استفاده کردند. ۱۱ جنین کاشته شدند و ۲ جنین از بین آنها توانست به بارداری ختم شود و درنهایت توانستند به یک تولد زنده برسند. آنها این میمون شبیهسازیشده را «رت رو» نام گذاشتند. نامی که از روش علمی نام «جایگزینی تروفوبلاست» که برای تولید حیوانات بهکاربرده میشود، گرفتهشده است.
آر اس پی سیای میگوید درباره این تحقیق تردیدهای زیادی دارد. سخنگوی این انجمن میگوید: « کاربرد فوری برای این تحقیق وجود ندارد. حتی اگر قرار باشد فرض کنیم که انسانهای بیمار قرار است بهنوعی از نتیجه این تحقیق سود ببرند، در واقعیت سالها طول خواهد کشید و احتمال میرود تعداد بیشتری حیوانهای مدلسازی شده برای پیشرفت این تکنولوژیها لازم باشند.»
«آر اس پی سیای عمیقاً درباره تعداد زیاد حیواناتی که در این آزمایشهای آزار و صدمه میبینند و درصد موفقیت پایینی که این آزمایشها دارند نگران است. میمونها حیواناتی باهوش و دارای احساساند و فقط ابزاری برای مطالعه علمی نیستند.»
پروفسور رابین لاول بج، از انستیتوی فرانسیس کریک در لندن، از طرفداران سفتوسخت مطالعه روی حیوانات است خصوصاً وقتی منفعت آن برای انسانها بیشتر از درد و رنجی باشد که بر حیوانات تحمیل میکند. او هم نگرانیها مشابهی دارد.
او میگوید: «وقتی از حیواناتی استفاده میکنید که الگوی ژنتیکی بسیار مشابهی دارند طبعاً کمک میکند تنوع در جواب آزمایشها کم شود اما باید دید که آیا واقعاً ارزشش را دارد یا نه.» «تعداد تلاشهایی که این گروه برای رسیدن به نتیجه انجام دادند واقعاً زیاد است. آنها از تعداد زیادی جنین استفاده کردند، آنها را وارد رحم حیوان مادر کردند و بعد از بارها تکرار، عاقبت تنها یک تولد موفق داشتند.»
پروفسور لاول بج همینطور نگرانیهایی از اینکه این گروه دانشمندان تنها توانستند یک تولد زنده داشته باشند، دارد.
او میگوید: «وقتی بعداز این همه تلاش فقط یک تولد موفق دارید، نمیشود درباره درصد موفقیت آزمایش و این تکنیک به نتیجه خاصی رسید. واقعاً غیرمنطقی است که حتی بخواهید مطرح کنید که میتوانید این کار را انجام بدهید. برای چنین ادعایی حداقل دو تولد یا حتی بیشتر از آن نیاز دارید.»
در جواب به این انتقاد، آقای فالونگ لو به بیبیسی گفت هدف تیم دانشمندان این است که تعداد میمونهای شبیهسازیشده بیشتری با تعداد کمتری جنین مصرفشده، به دست بیاورند. او اضافه کرد برای انجام این تحقیق تمام تائیدهای اخلاقی را اخذ کردهاند.»
او توضیح میدهد: «تمام فر آیندهایی که در آنها از حیوانات استفاده میشوند چهارچوبهای تعیینشده توسط کمیته استفاده و مراقبت از حیوانات در انستیتوی بیولوژی شانگهای، آکادمی علوم چین و انستیتوی عصبشناسی، مرکز عالی در علوم مغز و تکنولوژی هوش را رعایت میکنند. این پروتکلها توسط کمیته استفاده و مراقبت از حیوانات از مرکزی عالی علوم مغز و تکنولوژی هوش تأییدشدهاند.»